وسیت نامه کورش درفرانسه است

قلع و قمع جمعیت یوزپلنگ های ایران، تنها بازماندگان شکوه یوز آسیایی، از خیلی سال پیش آغاز شده بود با این حال آن چه در روز نهم شهریور 73 اتفاق افتاد، نگاه ها را روی وضع یوز در ایران متمرکز کرد. حالا بعد از نزدیک به بیست سال و تلاش های فعالان طبیعت، گفته می شود که تنها 70 یوزپلنگ در دشت های ایران باقی مانده اند. با گسترش جاده سازی در قلمرو یوزها اما نمی توان چندان امیدوار بود که چند سال بعد، یوز ایرانی نماینده یوزپلنگ آسیایی بماند.
 
در نهم شهریور سال 1373 یک یوز ماده که به همراه سه توله اش برای خوردن آب به نزدیکی شهر بافق آمده بودند مورد حمله چند فرد غیربومی با چوب و سنگ قرار گرفتند. در این ماجرا دو توله یوز کشته شدند، ماده یوز زخمی فرار کرد و تنها یک توله توسط محیط بانان نجات یافت که با نام ماریتا تا سال 1382 در پارک پردیسان تهران زندگی می کرد.
 
به گزارش CHN، میان آمارهای سازمان حفاظت محیط زیست، متولی حفاظت از تنوع زیستی در ایران و آمارهای انجمن های حمایت از یوز تناسبی نیست. مسوولان محیط زیست بین 70 تا 120 یوزپلنگ در ایران برآورد می کنند در حالی که مسوولان انجمن حفاظت از یوزپلنگ ایرانی این تعداد را حداکثر 70 یوز تخمین می زنند. این تعداد محدود در زیستگاه های محدودی باقی مانده اند، زیستگاه هایی که بیش از دیگر پهنه ها از انسان، جان سالم به در برده اند.
 
«مرتضی اسلامی دهکردی»،‌ مدیرعامل «انجمن یوزپلنگ ایرانی» می‌گوید که بعد از اجرای برنامه برآورد جمعیت یوز مشخص شده که نه حداقل بلکه حداکثر 70 یوز در ایران وجود دارد.
 
بر اساس آن چه جمعیت حفاظت از یوزپلنگ ایرانی اعلام کرده است، عمده زیستگاه یوزپلنگ ایرانی در استان‌ یزد است. به علاوه استان خراستان جنوبی، پارک ملی و منطقه حفاظت‌شده‌ سیاهکوه پناهگاه حیات وحش دره انجیر، منطقه شکار ممنوع آریز، منطقه‌ حفاظت‌شده‌ کوه بافق، منطقه‌ حفاظت‌شده‌ کالمند بهادران، منطقه‌شکار ممنوع بهاباد در استان یزد، پناهگاه حیات وحش دربند راور در استان کرمان، پارک ملی توران، منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ خوش ییلاق در استان سمنان، پناهگاه حیات‌وحش میاندشت در استان خراستان شمالی و منطقه‌‌ درونه در استان خراسان رضوی، پارک ملی کویر در استان سمنان و پناهگاه حیات‌وحش عباس‌آباد نایین در استان اصفهان از دیگر زیستگاه‌های یوزپلنگ در ایران هستند.   
 
جاده ها از روی یوزپلنگ ها می گذرد
گفته می شود که مهم ترین دلیل کاهش جمعیت یوز در ایران، از میان رفتن زیستگاه است، البته حمله سگ های گله به یوزها و کشتن آن ها نیز قابل چشم پوشی نیست هرچند شواهدی مبنی بر حمله یوز به گله گوسفندان دیده نشده است. از میان رفتن زیستگاه یوز در ایران بیش از همه بابت ساخت جاده اتفاق می افتد. اما در حالی که بابت انقراض گونه یوز ایرانی مکررا هشدار داده می شود، باز هم در میان مسوولان جدیت زیادی برای ساخت جاده در زیستگاه آن ها انجام می شود.
 
کمتر از دو ماه پیش بود که خبرهایی مبنی بر از سر گرفتن دوباره ساخت جاده گزو در منطقه امن بافق، یکی از مهم ترین زیستگاه های یوزپلنگ شنیده شد.
 
بر اساس آن چه انجمن یوزپلنگ ایرانی در تیرماه سال جاری اعلام کرد، بررسی‌های میدانی حاکی از آن است که با وجود اینکه هنوز تصمیم به انجام روکش آسفالت جاده گزو از سوی مقامات استانی اعلام نشده اما هدف اصلی از ساخت این جاده نه تنها اتصال دهستان سبزدشت به شهرستان بافق بلکه در نهایت احداث بزرگراه بافق – کوهبنان از طریق همین جاده ‌است. حجم عملیات عمرانی، نوع زیرسازی جاده، اصلاح شیب و پیچ‌ها بسیار گسترده‌تر از ساخت یک جاده خاکی برای دسترسی روستایی است و نهایتا این جاده آسفالت می‌شود.
 
این در حالی است که پیش از این و با مخالفت فعالان محیط زیست به نظر می رسید پروژه ساخت جاده در این منطقه متوقف شده است.
 
 
مسوولان انجمن حفاظت از یوزپلنگ ایرانی می گویند که در صورت تکمیل و بهره‌برداری از جاده گزو، این جاده منطقه حفاظت شده کوه بافق به عنوان یکی از بهترین عرصه‌های طبیعی کشور و یکی از مهمترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی و پلنگ ایرانی را به‌طور کامل از بین می‌برد.
 
شاهد این گفته نیز آن است که نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد دوربین تله‌ای که سال گذشته در نزدیکی همین جاده درحال ساخت از 5 پلنگ و یک یوزپلنگ عکسبرداری کرده بود، همزمان با افزایش حجم عملیات عمرانی در این جاده، از ابتدای سال جاری تاکنون تنها از یک پلنگ جوان عکس گرفته‌است. این بدان معناست که ساخت جاده، تردد پلنگ و یوز در این منطقه را به شدت کاهش داده‌است.
 

یوزپلنگ دارای بدنی کشیده، دست و پاهایی بلند با پنجه هایی کند است که از قابلیت جمع شدن کمی برخوردرند. پوشش بدن نخودی رنگ با خالهای سیاه و گرد و کوچک است و دارای موهای زبر و کوتاهی است. یوز سر کوچکی دارد که چشمانش برای بهتر دیدن از پشت بوته ها، نسبتا بالا قرار گرفته اند. خط سیاه رنگی از گوشة چشم تا گوشة لب ها امتداد پیدا می کند که به خط اشک موسوم بوده و در یوزهای ایرانی در مقایسه با یوزهای آفریقایی، ضخامت بیشتری دارد. طول بدن جانور بالغ 112 تا 135 سانتیمتر، طول دم 65 تا 85 سانتیمتر، ارتفاع در سر شانه 60 تا 75 سانتیمتر و وزن آن 30 تا 55 کیلوگرم می باشد. نرها کمی از ماده ها بزرگترند. ستون فقرات انعطاف پذیر، کبد بسیار بزرگ، قلب بزرگ، سوراخ های بینی فراخ، ظرفیت افزایش یافتة شش و بدن کشیده و عضلانی، این گربه را به سریعترین جانور خشکی درجهان تبدیل کرده، به طوریکه مکی تواند در یک گام، 7 تا 8 متر طی نماید. یوز فقط با برخورد یک پا بر روی زمین در هر لحظه، می تواند به سرعت 100 کیلومتر در ساعت برسد، ولی نمی تواند این سرعت را بیش چند صد متر حفظ کند. در دو مقطع از حرکت هیچ پایی به زمین برخورد نمی کند.



توصیف یوزپلنگ آسیایی

دست و پاهای بلند، بدنى باریک و کشیده، سینه فراخ و شکم بالای او شبیه تازی است ولی بر خلاف سگ سانان سر کوچک و گرد، پوزه ای کوتاه و گوش هایی کوچک و گرد دارد. به طور کلی می توان آن را به" سگی با کله گربه" تشبیه نمود. رنگ پشت زرد کمرنگ تا زرد متمایل به قرمز و زیر بدن سفید است. خالهایى گرد، سیاه و توپر وموهایىزبر و نسبتا کوتاه دارد. در بالغین خال های روی دم تدریجا در نیمه انتهایی به حلقه هایی بدل می شود که سیاه رنگ اند و آخرین حلقه پهن تر است. سر یوزپلنگ کوچک و گرد است و چشمانش در بالاى کاسه سر قرار دارد. خط سیاه شکیلی معروف به خط اشکی از گوشه چشمان یوزپلنگ تا اطراف بینى و دهانش امتداد دارد که احتمالا چشمان او را ازآفتاب مصون می دارد و در شکار به او کمک می کند. جانور بالغ ناخن هایى کند و نیمه تورفته دارد که برخلاف سایر گربه سانان جمع نمی شوند.( هرچند بچه ها تا 6 ماهگی قادرند ناخن ها را جمع کنند.)



اندازه: طول سر و بدن یوزپلنگ بالغ بر 112 تا 137 سانتیمتر، طول دم 64 تا 86 سانتیمتر و بلندى شانه هایش 71 تا 84 سانتیمتر است و وزن حیوان به 34 تا 54 کیلوگرم مى رسد. جنس نر یوز اندکى بزرگتر از جنس ماده است.( این اندازه ها مربوط به نمونه های جمعیت آسیایی است)

خصوصیات: برخوردارى از ستون فقرات انعطاف پذیر، کبد و قلب بزرگ، سوراخ بینى گشاد، ظرفیت بالاى ریه، بدن عضلانى و باریک، یوزپلنگ را تیزروترین شکارچى جهان ساخته است. آنها قادرند با سرعتی معادل 110 کیلومتر در ساعت بدوند.

زیستگاه: یوزپلنگ در دشت های بازو تپه ماهورهای واقع در مناطق استپی و بیابانی نیمه کویرى و زیستگاههاى باز دیگرى که طعمه در آن وجود داشته باشد دیده می شود. در ایران تعداد معدود یوزپلنگ آسیایى باقیمانده در مناطق حاشیه ای کویر مرکزی یافت می شوند



زمانی بخش های بزرگی از غرب آسیا، آسیای میانه و شبه قاره هند جولانگاه یوزپلنگ آسیایی یا همان یوز ایرانی بود. یوزپلنگ ها در آن دوران همه جا دیده می شدند؛ در طبیعت، در دربار شاهان، در شکارگاه ها و در تابلوهای مینیاتور. اگر امروزه کسی بخواهد یوز آسیایی را ببیند، باید به مناطق صعب العبور کویری در استان های یزد و سمنان ایران سفر کند تا شاید بتواند ردپای این گربه سان زیبا را روی برف های زمستانی مشاهده کند. شکار بی رویه یوز ایرانی، کشتار جانوران تشکیل دهنده زنجیره غذایی یوزها و تخریب زیستگاه آنها از جمله عوامل انسانی و طبیعی بوده که در کاهش جمعیت این جانور نقش داشته و آن را معرض انقراض قرار داده است. خوشبینانه ترین برآورد ها تعداد یوزهای ایرانی را در طبیعت بین 60 تا 100 قلاده تخمین می زند. این در حالی است که علاوه بر یوزپلنگ، تنها گربه سان بزرگ باقی مانده در ایران، پلنگ ایرانی است و نسل شیر آسیایی و ببر در این کشور سال هاست منقرض شده است. در سال های اخیر تلاش هایی برای حفظ نسل یوزپلنگ آسیایی در ایران صورت گرفته است.

یوز ایرانی بر خلاف یوز آفریقایی که در علفزارهای باز و ساوانها زندگی می کند، عمدتا در بخشهای تپه ماهوری وکوهستانی مناطق نیمه بیابانی و بیابانی کشور زیست می نماید. در گذشته، این جانور در اغلب دشتهای نیمه شرقی کشور یافت می شد، ولی با از بین رفتن آهوان دشتزی و تحت تعقیب گرفتن توسط موتورسیکلتهای قدرتمند در دشتهای باز، یوزها ناچار شدند رو به مناطق تپه ماهوری و کوهستانی که زیستگاه قوچ و میش و کل وبز بوده و از امنیت بیشتری برخوردار است، آورند.

در آفریقا، یوزپلنگها در دشتها و علفزارهای وسیع و باز که به اصطلاح ساوان نامیده می شود زندگی می کنند و تا آنجا که می توانند از جنگلها و بیشه زارها دوری می گزینند. ساوان ها زیستگاه انواع آنتلوپها و غزالهای آفریقایی بوده که طعمه های موردعلاقه یوزهستند و غیر از شیرها و کفتارها که گاهی اوقات یوزها را می کشند، عامل تهدید کننده مهم دیگری وجود ندارد. گذشته از آن گودال های آب در بیشتر اوقات سال آب دارند و یوزها مشکل زیادی برای تأمین آب مورد نیاز ندارند.

زیستگاه یوز ایرانی در گذشته دشتها و استپهای نیمه شرقی کشور که آهو و جبیر نیز در آنها زندگی می کردند و بخشهایی از دشتهای آهوخیز غرب کشور را شامل می شد. درواقع هر منطقه ای را که زیستگاه این دو گونه آهو محسوب می شد، به شرط برخوردار بودن از امنیت نسبی می توان زیستگاه بالقوه یوز نیز دانست.

ولی با کاهش جمعیت آهو و جبیر بعلت شکار بی رویه، تخریب زیستگاه ها و افزایش ناامنی بواسطه حضور شکارچیان مجهز به خودروها و موتورسیکلتهای قدرتمند صحرایی، یوزها ناچار شدند از زیستگاه های دشتی باز و وسیع به زیستگاه هایی که دارای عوارض طبیعی بیشتری بودند کوچ نمایند. از این رو آنها تپه ماهورها و نواحی کوهستانی که از اطراف توسط دشتهای باز احاطه شده اند را انتخاب کردند. چرا که در این زیستگاه ها دیگر مجالی برای شکارچیان موتورسوار نبود که آنها را تعقیب کرده و بگیرند. از سوی دیگر، به رغم کاهش جمعیت طعمه موردعلاقه شان یعنی آهو و جبیر ، جمعیتهای خوبی از قوچ و میش و کل و بز در این نوع زیستگاه ها زندگی می کردند. گذشته از آن این نوع زیستگاه ها با داشتن منابع آبی بیشتر و علوفه مناسبتر در مقایسه با دشتهای خشک، سمداران را از انجام مهاجرتهای طولانی در طول سال بی نیاز می کردند و لذا یوزپلنگ ها در تمام طول سال بدون نیاز به طی مسافتهای طولانی به غذا دسترسی داشتند.

همانطور که گفته شد زیستگاه های فعلی یوز بر خلاف تصور عامه و آنچه که در فیلمهای مستند دیده می شود، تپه ماهورها و مناطق کوهستانی است. در این نوع زیستگاه ها، یوزها عمدتا در داخل دره ها و بستر خشک رودخانه های کویری که از داخل کوه شروع شده و به داخل دشت امتداد می یابد زندگی می کنند. یوزها آن بخشهایی را در کف دره ها و رودخانه ها برای راه رفتن ترجیح می دهند که از خاک نرمی پوشیده شده است. با این حال اگر آنها مجبور شوند می توانند به راحتی در مناطق پوشیده از صخره و سنگلاخ هم زندگی کرده و شکار نمایند و حتی می توانند از صخره ها و کوه های مرتفع که صعود از آنها حتی برای انسان مشکل است، بالا رفته و قسمتهای مختلف قلمرو خود را برای بدست آوردن شکار، آب، پناهگاه و یا جفت در زمان جفت یابی زیر پا بگذارند.

منابع آبی در این نوع زیستگاه ها به عوامل مختلفی از قبیل بستر زمین، میزان بارش سالیانه، دمای هوا، ارتفاع و موقعیت محل و غیره بستگی دارد. در ماه های بارندگی، جانوران با مشکل آب روبرو نیستند، آب باران در حفره های تخته سنگ ها جمع می شود و اصطلاحا سنگاب درست می کند. ولی با گرمتر شدن هوا، بسیاری از سنگابها خشک شده و فقط تعدادی از چشمه های دائمی که از منابع زیرزمینی تغذیه می شود، باقی می مانند. اوج کمبود آب در ماه های گرم سال است که عموما در فاصله ماه های خرداد تا شهریور قرار دارد. خوشبختانه سازمان محیط زیست کشورمان آبشخورهایی را به صورت مصنوعی در بسیاری از مناطق از جمله زیستگاه های یوزپلنگ ساخته است که در تمام ایام سال آب دارند و مورد استفاده حیات وحش قرار می گیرند.

پوشش گیاهی این زیستگاه ها عموما تُنُک بوده و در مناطق مختلف متفاوت است. مهمترین گونه های بوته ای زستگاه یوزپلنگ ایرانی عبارتند از کاروان کش، شور، اِفِدرا، قیچ، درمنه و گَوَن و از گونه های درختچه ای باید از گز، تاغ، بَنه (پسته وحشی)، انجیر و بادام وحشی نام برد. در فصل بهار زمین پوشیده از علف های سبز و تازه می شود و بوته ها و درختچه ها هم از اواخر زمستان شروع به گلدهی می کنند که همگی منابع غذایی خوبی را برای سمداران تأمین می کنند.

گونه های مختلفی از جانوران نیز در زیستگاه یوز زندگی می کنند. همانطور که پیش از این توضیح آن رفت، قوچ و میش و کل و بز از سُمداران اصلی این زیستگاه ها هستند و در حاشیه این مناطق که مابین کوه و دشت قرار دارد، می توان سمدارانی نظیر آهو، جبیر و گورخر را مشاهده نمود. از گوشتخواران باید به پلنگ، گرگ، انواع گربه وحشی نظیر کاراکال و گربه وحشی آسیایی، شغال و روباه اشاره کرد که گونه های بزرگ جثه تر را احتمالا می توان رقیب غذایی یوز در زیستگاهش دانست. کفتار نیز به تعداد بالا در زیستگاه های یوز وجود دارد. سایر پستانداران نظیر تَشی، خرگوش و انواع جوندگان نیز دیگر همسایگان یوز در زیستگاهش هستند. از میان پرندگان باید از انواع پرندگان شکاری و همچنین پرندگانی مانند هوبره، کبک، تیهو و باقرقره نام برد. انواع خزندگان نظیر مارمولکها، بزمجه ها و مارها نیز از دیگر ساکنان زیستگاه یوزپلنگ هستند.





جمعیت فعلی یوزپلنگ ها چقدر است ؟

نتایج آخرین سرشماریهای انجام شده نشان می دهد که تنها 60 قلاده یوزپلنگ ایرانی باقی مانده اند و نسل این گونه کم نظیر حیوانی به شدت در معرض انقراض قرار دارد.
معاون امور زیستگاههای سازمان محیط زیست کشور با اعلام این خبر به مهر، گفت: پروژه بین المللی حمایت از یوز پلنگ آسیایی که 6 سال پیش آغاز به کار کرد، توانسته نگاه مدیران، محیط بانان و فعالان محیط زیست را به حیات یوز آسیایی معطوف کند. به گفته او، بعد از اجرای این طرح که از سوی سازمان ملل متحد حمایت می شود، تمام مشاهدات متخصصان در مطالعه یوز آسیایی که دیگر آن را ایرانی می نامند ثبت می شود.
امیر عبدوست با اعلام اینکه تمام حالات و رفتارهای یوز در هنگام شکار، غذا خوردن، دویدن و ... بر اساس امکانات GPS نقطه برداری می شود اضافه کرد: در این زمینه ضمن تهیه عکس و فراهم کردن دیگر اطلاعات، اینها به دفتر UNDP برای تکمیل پروژه حمایت از یوز آسیایی ارسال می شود.
این متخصص محیط زیست و حیات وحش با تاکید بر اینکه طرح بین المللی حمایت از یوز آسیایی توانسته به حفاظت بهتر و با کیفیت تر از این گونه در حال انقراض کمک کند افزود: منطقه ای که یوز ایرانی زندگی می کند به شدت در کنترل است و روز به روز رصد می شود و همین توجه به خودی خود کارساز بوده چرا که امنیت این گونه را از تمامی جهات مثل آب، غذا، زیستگاه و ... تامین کرده است، نیروی های اجرایی در این زیستگاه اضافه شده و به شکلی برجسته زیستگاه یوز پلنگ کنترل می شود.
معاون امور زیستگاههای سازمان محیط زیست با اشاره به استفاده از امکاناتی مثل تله گیری، حلقه گذاری، رادیومتر و... برای سنجش و مشاهده نحوه حضور در زیستگاه و کریدورهای مهاجرتی این گونه وحشی اضافه کرد: تا قبل از این طرح، اطلاعاتی در این خصوص نداشتیم و اتفاقا با این مطالعه برای کارشناسان ثابت شد که آب و غذا و پناهگاه و زیستگاه یوز پلنگ چگونه باید تامین و مدیریت شود.
عبدوست اضافه کرد: در ادامه فعالیتهای عمرانی طرح بین المللی حمایت از یوز پلنگ آسیایی، در مناطقی از پارک ملی کویر، منطقه توران، نایبند، دره انجیری و کالبد بهادران طرح عمرانی برای تامین آب و علوفه برای حیوانات طعمه یوز پلنگ ایرانی فراهم شد.

تلاش برای حفظ یوزپلنگ آسیایی

پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایى، با همکارى برنامه توسعه سازمان ملل و سازمان حفاظت ازمحیط زیست در سال 2001 شروع به کار کرد. اعتبار این پروژه 725 هزار دلار بود و سازمان حفاظت از محیط زیست هم تعهد کرد که معادل همین مقدار پرداخت کند.



هوشنگ ضیایی مدیر پروژه، مى گوید: براى کار مطالعاتى و حفاظتى، 5 منطقه انتخاب شد که گمان مى رود 80 درصد یوزهاى ایران در آن مناطق پراکنده اند. پارک ملى توران، پارک ملى کویر در استان سمنان، منطقه حفاظت شده بافق و پناهگاه هاى حیات وحش دره انجیر و نایبندان در استان یزد. 32 نفر محیط بان علاقه مند هم استخدام کردیم به آنها آموزش دادیم تا ضمن حفاظت از منطقه و آماربردارى، از طریق آنها به مردم محلى آموزش هاى لازم داده شود

ویژگی  رفتاری 
برخورداری  از ستون  فقرات  انعطاف  پذیر ، کبد و قلب  بزرگ ،  سوراخ  بینی  گشاد ، ظرفیت  بالای  ریه،   بدنی  عضلانی  و باریک   یوزپلنگ  را تیز روترین  شکارچی  جهان  ساخته  است. آنها قادرند با سرعتی  معادل   110  کیلومتر بر ساعت  بدوند.

یوزپلنگ  نظم  اجتماعی  منحصر به  فردی  دارد. در ایران  مطالعاتی  درباره یوزپلنگ  صورت  نگرفته  است ؛  اما مطالعات  انجام  شده  در افریقا نشان  مییدهد که  یوزپلنگ  ماده  به  استثنای  زمان  مراقبت  از توله ها به  تنهایی  زندگی  می کند و یوزپلنگ  نر در مراقبت  از بچه ها نقشی  بر عهده  ندارد.

توله هابه  مدت   18  ماه  در کنار مادرشان  می مانند و طی  این  دوره  که  اهمیت  بالایی  در زندگی  توله ها دارد  چگونگی  شکار و گزیر از گزند شکارچیان  دیگر مانند پلنگ   کفتار و گرگ  را می آموزند  در  18  ماهگی  توله ها از مادر جدا می شوند  از این  پس  ممکن  است  توله ها با هم  شیران  خود حتی  تا  6  ماه  دیگر به  سر برند  در دو سالگی  هم  شیران  ماده  بقیه  را ترک  می کنند و نرهای  جوان  با هم  می مانند  در واقع نرها به  تنهایی  یا همراه  برادران  خونی  خود زندگی  می کنند اما ماده ها به  جز زمان  بچه داری   تنها زندگی  می کنند.

برخی  از این  گروه ها برای  خود حوزه ای  تعیین  می کنند تا یوزپلنگ  ماده  را برای  جفت گیری  جلب  کنند  این  حوزه ها اغلب  در جاهایی  است  که  در آن  طعمه  و آب  کافی  وجود داشته  باشد  در فصل  جفت گیری  هر نر برای  خود قلمروی  را انتخاب  می کند . در این  فصل  نزاع های  خشنی  میان  نرهای  گروه  در دفاع  از حد و مرز قلمروشان  صورت  می گیرد .

یوزپلنگ ها معمولا صبح  زود یا غروب  به  شکار می روند  پس  از انتخاب  طعمه   که  معمولا حیوانات  ضعیف تر هستند؛ به  صورت  غیر محسوس  به آنها نزدیک  شده  و پس  از رسیدن  به  فاصله  حدود  10  تا  30  متر حمله  انفجاری  خود را شروع می کنند  پس  از به  زمین  انداختن  طعمه  گلوی  او را با دندانهایش  فشارمی دهد تا خفه  شود.  

تعقیب  طعمه  معمولا  20  ثانیه  و به  ندرت  بیش  از یک  دقیقه  به  طول  می انجامد و در این  زمان  بیش  از  500  متر شکارش  را دنبال نمی کند.  قریب  به  نیمی  از تعقیبها موفقیت  امیزند  گاهی  اوقات  شکارچیان  دیگر نظیر گرگ  طعمه  او را از چنگش  بیرون  می آ ورند . یوزپلنگ  مانند پلنگ  قادر به  پنهان  کردن  طعمه اش  از دسترس  سایر گوشتخواران  نیست  به  همین  دلیل  بعد از خوردن  یک  وعده  غذا در بیشتر اوقات  باقیمانده  را از دست  می دهد ..

یوزپلنگ حیوانی با قدرت شنوایی بسیار بالا و بینایی و شنوایی فوق تصور است که در دشت های باز زندگی می کند، بنابراین وقتی با ماشین، هواپیما یا موتورسیکلت وارد زیستگاه او می شویم او از کیلومترها فاصله حضور ما را حس کرده، خود را مخفی می کند بنابراین اظهارنظر درباره اقداماتی که تاکنون برای حفاظت یوز انجام شده کمی زود است.



جهت مطالعه بیشتر در مورد یوز ایرانی به این سایت ها مراجعه کنید



مرکز پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

- انجمن یوزپلنگ ایران

- انجمن حمایت از حیوانات

- ویکی پدیا

- روزنامه همشهری

- شکار و طبیعت

واقعاً کدام مسئول محیط زیست کشورمون جوابگوست؟

سبزپرس – گروه محیط طبیعی: یک یوزپلنگ ماده در استان سمنان توسط سگ های گله از پا درآمد.

به گزارش سبزپرس، منابع محلی در استان سمنان از تلف شدن یک یوزپلنگ ماده در یکی از روستاهای این استان در هفته گذشته خبر دادند.

به گفته این منابع، یوزپلنگ تلف شده به یکی از روستاهای ما بین «طرود» و «شاهرود» در 20 کیلومتری مرز شمالی مجموعه حفاظتی «توران» نزدیک شده بود که هدف حمله سگ های گله قرار گرفت و كشته شد.

گفته می‌شود که این یوزپلنگ ماده، سن بالایی داشته و آثار دندان سگ‌های گله روی گردن آن به وضوح مشخص است.

در حال حاضر لاشه این یوزپلنگ به شهر سمنان و اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان انتقال یافته است.

تلف شدن این یوزپلنگ توسط سگ‌های اهلی و خارج از مناطق تحت کنترل محیطبانان در حالی است که طبق قانون شکار و صید، جریمه شکار و کشتن هر یوزپلنگ 20 میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

هنوز مشخص نیست که آیا صاحبان سگ‌های گله‌ای که باعث تلف شدن این یوزپلنگ شده‌اند، آیا محکوم به پرداخت جریمه‌ای

دلبر»، ماده یوزپلنگ آسیایی که در پارک ملی توران نگهداری می‌شود، به خانه بخت می‌رود.

به گزارش خبرگزاری فارس از استان سمنان، مدیر پروژه ملی یوزپلنگ آسیایی در سمنان ظهر امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: «دلبر»، ماده یوزپلنگ آسیایی که در پارک ملی توران نگهداری می‌شود و «کوشکی» یوزپلنگ نر که در میاندشت اسکان دارد، شهریور ماه امسال در تهران تشکیل زندگی مشترک می‌دهند.

هومن جوکار گفت: تمهیدات لازم برای انتقال این دو یوزپلنگ به تهران تا چند ماه دیگر فراهم می‌شود.

وی افزود: تکثیر نسل یوزپلنگ آسیایی در اسارت کمی دشوار است؛ به طوری که یوزپلنگ در طول سال تنها در هفت روز آماده جفت‌گیری می‌شود.

مدیر پروژه ملی یوزپلنگ آسیایی در سمنان در خصوص وضعیت یوزپلنگ آسیایی در استان سمنان افزود: خوشبختانه پارک ملی توران از مهم‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ در ایران بوده و در طول سال جاری، 13 قلاده یوزپلنگ در این منطقه در دسته‌های چهار و پنج قلاده‌ای مشاهده شده است.

جوکار ادامه داد: این امر نشانگر، امنیت بالا و وجود طعمه‌های مناسب در پارک ملی توران و وضعیت مطلوب زیستگاه برای حفظ و بقای این گونه نادر است.

وی همچنین تصریح کرد: یوزهای حاصل از این پروژه در صورت موفقیت پس از چند سال به زیستگاه اصلی این‌گونه در مجموعه حفاظتی خارتوران باز خواهند گشت.

به نقل از تابناک
برچسب‌ها: ماده یوزپلنگ آسیایی به خانه بخت می‌رود

زیستگاه عمده یوزپلنگ در ایران دشت کویر است که بخش‌هایی از استان‌های کرمان، خراسان، کرمان، یزد، تهران و مرکزی را در برمی‌گیرد. اکنون این ناحیه وسیع استپی و بیابانی به آخرین پناهگاه یوز آسیایی مبدل شده است. به طور مشخص و کاملاً واضحی طی دو دهه اخیر تعداد گزارش‌های رسیده از این ناحیه وسیع در مورد مشاهده یوز کاهش یافته و تنها گزارشات معدودی از مشاهده جانور در پارک ملی کویر، مناطق توران نابیندان، دره انجیر، میاندشت و خوش ییلاق به دست آمده است. این در حالی است که بین سال‌های 46 تا 57 گزارشاتی از تهران (به خصوص پارک ملی کویر)، سمنان (توارن، خوش ییلاق و مناطق اطراف)، خراسان (منطقه میاندشت و مناطق اطراف طبس)، یزد (منطقه کالمند و مناطق دیگر اطراف بافق، مهریز، نفت و شهر یزد)، اصفهان (منطقه موته و کلاه قاضی)، فارس (پناهگاه حیات وحش بهرام گور)، کرمان (خبر و روچون)، مازندران (پارک ملی گلستان)، هرمزگان (اطراف حاجی‌آباد) و نیز گزارشات مکتوبی از سیسان (اطراف هامون صابری) و بلوچستان (بمپور) و حتی نفت شهر در استان کرمانشاه مبنی بر مشاهده یوز وجود داشته است. این روزها پناهگاه حیات وحش نابیندان طبس، پارک ملی خارتوران سمنان به همراه سه منطقه دیگر یعنی پارک ملی کویر و مناطق دره انجیر و بافق از معدود مکانهایی‌اند که هنوز یوز در آنها مشاهده می‌شود و از جمعیت‌های اندکی باقی مانده این جانور باشکوه پشتیبانی می‌کند.

یوزپلنگ ایرانی

1. پارک ملی کویر استان سمنان، مساحت 400000 هکتار، 4 واحد محیط بانی، پارک ملی کویر در 50 کیلومتری جنوب غربی تهران است. این منطقه که زمانی آفریقای کوچک نامیده می‌شد یک زیستگاه غنی از نظر تنوع زیستی در کشور است. گونه‌های حیوانی منطقه عبارتند از: جیبر، آهو، قوچ و میش وحشی، کل و بز وحشی، کفتار، پلنگ، گرگ و گونه‌های نادر گربه‌سانان کوچک از جمله گربه شنی و کاراکال است.

2. پارک ملی پناهگاه حیات وحش و ذخیره‌گاه زیست کره خارتوران استان سمنان، مساحت یک میلیون و چهارصد هزار هکتار، 5 واحد محیط بانی، خارتوارن یکی از مهمترین و ارزشمندترین مناطق ویژه تحت نظارت سازمان حفاظت از محیط زیست می‌باشد و مجموعه‌ای از تقریبا تمامی گونه‌های جانداران صحرایی ایران از جمله جیبر، آهو، قوچ و میش وحشی، کل و بز وحشی، کفتار، پلنگ، گرگ، یوزپلنگ را پناه می‌‌دهد و یکی از دو پناهگاه باقی مانده برای گور است. تعداد گورهای موجود در این پارک ملی 250 الی 300 رأس براورده شده است.

3. پناهگاه حیات وحش نابیندان طبس شمال شرقی استان یزد، 1500000 هکتار، 4 واحد محیط بانی، این منطقه از جدیدترین مناطق تحت کنترل سازمان حفاظت از محیط زیست بوده و د ر زمره مهمترین زیستگاه‌های یوز قرار گرفته است. انواع وحوش کویری و نیمه کویری، از جمله روباه، شاه روباه، جبیر، آهو، قوچ و میش وحشی، خرگوش، کل و بز وحشی، کفتار، گربه شین و گرگ در این منطقه دیده می‌شوند.

4.  منطقه حفاظت شده بافق استان یزد، 150000 هکتار، 2 واحد محیط بانی، بافق در 100 کیلومتری شرق یزد است و آب و هوای بسیار خشک دارد. گونه‌های حیوانی این منطقه آهو، قوچ و میش وحشی، کل و بز وحشی، کفتار، پلنگ و گرگ است.

5. منطقه شکار ممنوع دره انجیر استان یزد، 000/150 هکتار، 1 واحد محیط بانی. این منطقه دارای محیط زیست شکننده و آسیب‌پذیر بودهو از پوشش گیاهی فقیری برخوردار است. گونه‌های جانوری از قبیل جبیر، قوچ و میش وحشی، کل و بز وحشی در این منطقه مشاهده می‌شود.

مخاطرات
عواملی چند بقای یوزپلنگ آسیایی را در ایران تهدید می‌کند که از آن میان می‌توان به دو عامل اصلی اشاره کرد. نخست تخریب و بهم ریختگی زیستگاه که ناشی از فرآیند تبدیل زمین به بیابان در بخش‌های وسیعی از کشور است. در این میان پارک‌های ملی و دیگر مناطق حفاظت شده به خصوص مورد تخریب قرار گرفته‌اند که عمده آن در سال‌های 1366 تا 1369 صورت پذیرفته. دوم: کاهش روزافزون طعمه.

تخریب زیستگاه

توسعه کشاوزی و صنایع، اسکان انسان‌ها، معدن‌کاری و طرح‌های زیربنایی در اکثر زیستگاه‌های طبیعی ایرانی تغییراتی به وجود آورده است. افزایش تعداد دام بدون توجه به ظرفیت محیط و فصل مناسب در تخریب و کاستن گیاهان نقش بسزایی داشته و این به نوبه خود به از بین رفتن سم داران، که مهمترین طعمه یوزپلنگ می‌باشد. منتهی ش ده است. تقریبا تمامی مردم روستایی ساکن در زیستگاه یوزپلنگ آسیایی بز، گوسفند و شتر پرورش می‌دهد. این مسئله مدت زیادی است که به مانعی در حفاظت از حیات وحش تبدیل شده است. اما امروزه دامداری به تجارتی فراگیر تبدیل شده است و چرای بیش از حد به خصوص در مناطق حفاظت شده، کماکان رایج است (که در فصول خشک به تغذیه صنعتی بدل می‌شود) فرایند تبدیل زمین به بیابان بسیاری از مناطقی را که یوزپلنگ در آن زندگی می‌کند از بین برده و مناطق وسیعی را به محیط تخریب شده، که دارای ارزش اقتصادی با حیات وحش اندکی می‌باشد، تبدیل کرده است. در چنین شرایطی، مناطق حفاظت شده به مکان‌هایی ایده‌آل برای چرای دام تبدیل می‌شوند. امروزه زیستگاه‌ یوزپلنگ پراکنده است و عمده‌ترین این مناطق که هنوز حیات وحش را حمایت می‌کند در ایران قرار دارد. ارتفاع اکثر این مناطق بین 100 تا 600 متر است و ویژگی آنها تپه‌های کم ارتفاع و رویش گیاهی پراکنده است. بیشه‌زارها تخریب شده‌اند. رودها به خشکی گراییده‌اند مگر پس از بارندگی سنگین. و تعداد بسیار کمی گوسفند وحشی بز، آهو و یوزپلنگ باقی مانده است.
تهدیدهای غیرزیستگاهی

شکار مستقیم وحوش در ایران با وفور فزاینده سلاح گرم و استفاده از خودرو برای شکار همبستگی کامل دارد. اکثر شکارچیان غیرقانونی از اهمیت یوزپلنگ و طعمه‌های آن در نظام بوم‌شناختی آگاه نیستند و شکار غیرقانوی در نظر آنها جرمی ناچیز به حساب می‌آید. علاوه بر شکار غیرقانونی، سالانه حدود یک میلیون مجوز شکار با سهمیه 300 گلوله به طور رسمی صادر می‌شود. باید به تمام این تهدیدها بهره‌برداری تجاری از گونه‌های خاص را نیز افزود که به صورت بی‌رویه ادامه دارد. گونه‌هایی چون آهو، پلنگ، باز، هوبره، کبک، مرغابی و تمساح از جمله گونه‌های در خطرند. با توجه به تعداد اندک یوزپلنگ باق مانده در مناطق و به خاطر اینکه نسبت ماده به نر این گونه هنوز روشن نیست، با شکار هر یک گربه‌سانان لطمه سنگینی به نظام ژنتیکی گونه در حال انقراض وارد می‌شود. متأسفانه نظارت بر شکار غیرقانونی دشوار است. به عنوان مثال، زیستگاه‌های یوز غنی ازکانی‌های مهم صنعتی و تجاری است که توسط وزارت صنایع و معادن مورد بهره‌برداری قرار گرفته می‌شود. استخراج معدن به خودی خود تهدیدی محسوب نمی‌شود اما جاده‌سازی مناطق مذکور را برای همگان از جمله شکارچیان غیرقانونی، قابل دسترسی می‌کند.

 

به نقل از تابناک
برچسب‌ها: فیفا طرح یوزپلنگ آسیایی را پذیرفت
دسته بندی :    

یاخالق

نسل‌ یوزپلنگ‌ آسیایی‌ در تنها زیستگاهش‌ ایران‌‌ در حال‌ انفراض‌ است‌‌ خبر جدیدی‌ نیست‌‌ اما این‌ خبر در ایران‌ به‌ جز تعدادی‌ علاقمند به‌ محیط زیست‌‌ واکنشی‌ را در مردم‌ برنیانگیخته‌ است‌‌.واژه یوزپلنگ یکی از واژه های اصیل ایرانی است که از ترکیب دو کله یوز و پلنگ حاصل شده است. یوز بُن مضارع مصدر یوزیدن به معنای " جَستن، جهیدن و طلب کردن" بوده و از این رو یوزپلنگ، به معنای پلنگی است که به دنبال شکار خود گشته و آن را با جستن و دنبال کردن می گیرد.درگذشته این جانور را پلنگ شکاری می‌نامیدند که به سبب شباهت زیاد آن به پلنگ و روش شکار منحصر به فرد آن بوده است. ایرانیان باستان این جانور را بیشتر با نام "یوز" می شناخته‌اند و کمتر کلمه "یوزپلنگ" را برای آن بکار می‌بردند. همچنین به این جانور به خصوص در زمان تولگی "هَوْبَر" هم گفته می‌شده است.برای این جانور زییا در زبانهای مختلف نامهای گوناگونی به کار رفته است. در زبان عربی یوز را "فهد" می‌نامند درحالیکه در افغانستان به آن "تازی پرنگ" (فارسی دری) و "تازی پلنگ" (پشتو) گفته می‌شود.در پاکستان نیز در زبان براهوئی به آن "یوز" گفته می‌شود. در گویش سواحیلی نیز که در شرق آفریقا رایج است نام "دوما" را برای این جانور بکار می‌برند. یوزپلنگ در زبان انگلیسی "چیتا Cheetah" گفته می‌شود که ریشه سانسکریتی داشته و از هندوستان بدست آمده است. امروزه در سرتاسر دنیا این جانور را با نام انگلیسی آن‌می شناسند. در جهان‌ دو گونه‌ یوزپلنگ‌ وجود دارد که‌ یکی‌ گونه‌ آسیایی‌ و دیگری‌ گونه‌ افریقایی‌ است.‌‌ گونه‌ افریقایی‌ یوزپلنگ‌‌ در شمال‌ این‌ قاره‌ پهناور منقرض‌ شده‌ و فقط محدود به‌ جنوب‌ این‌ قاره‌ شده‌ است‌ که‌ البته‌ با برنامه‌های‌ مناسب‌ حفاظتی‌ در حال‌ حاضر از نظر جمعیتی‌ در وضعیت‌ مناسبی‌ است‌‌.اما یوز آسیایی‌ که‌ زمانی گستره‌ وسیعی‌ از غرب‌ این‌ قاره‌ از سوریه‌ و عربستان‌ گرفته‌ تا هندوستان‌ و ترکمنستان‌ پراکنده‌ بود از ‌20‌ سال‌ پیش‌‌ جز در ایران منقرض‌ شده‌ است‌‌.مثلا این‌ گونه‌ در عراق‌ از ‌1929‌‌ کویت‌ ‌1942‌‌ هند ‌1947‌‌ قزاقستان‌ ‌1970‌‌ پاکستان‌ ‌1972‌‌ ترکمنستان‌ ‌1973‌‌ عربستان‌ ‌1973‌‌ و عمان‌ ‌1977‌ منقرض‌ شده‌ است‌‌ .در حال‌ حاضر یوپلنگ‌ آسیایی‌ فقط به‌ کشور ایران‌ که‌ ‌40‌ سال‌ پیش‌ برنامه‌ حفاظتی‌ خود را برای‌ نگهداری‌ نسل‌ این‌ حیوان‌ آغاز و از ‌20‌ سال‌ پیش‌ تشدید کرد‌ محدود می‌شود‌ به‌ همین‌ دلیل‌ است‌ که‌ امروزه‌ به‌ یوز آسیایی‌‌ یوز ایرانی‌‌ نیز گفته‌ می‌شود‌.

مشخصات‌ یوزپلنگ‌ آسیایی‌ :

مشخصات‌ ظاهری:

یوزپلنگ‌ از خانواده‌ گربه‌ سانان‌ به‌ شمار می‌آ‌ید و به‌ دلیل‌ داشتن‌ دست‌ و‌ پاهای‌ بلند‌ بدنی‌ باریک‌ و کشیده‌ و سینه‌های‌ فراخ‌ تا حدودی‌ شبیه‌ سگ‌ تازی‌ است‌ ولی‌ برخلاف‌ سگ‌ سانان‌ سر کوچک‌ و گردن‌ و پوزه‌های‌ کوتاه‌ و گوش‌هایی‌ کوچک‌ و گرد دارد‌.

به‌ طور کلی‌ می‌توان‌ آن‌ را به‌ سگی‌ با کله‌ گربه‌‌ تشبیه کرد‌. رنگ‌ پشت‌ زرد کم‌ رنگ‌ تا زرد متمایل‌ به‌ قرمز و زیر بدن‌ سفید است‌. بسیاری‌ از مردم‌ یوز را با پلنگ‌ اشتباه‌ می‌گیرند‌ اما تفاوت‌ بارز این‌ دو حیوان‌ در شکل‌ خال‌هایشان‌ است‌‌ در یوز خال‌ها توپر و گرد است‌‌ در حالی‌ که‌خال‌های‌ پلنگ‌ درشت‌ و توخالی‌ و گل‌ مانند است. وجود نوار سیاه‌ رنگی‌ که‌ از گوشه‌ داخلی‌ چشم‌های‌ یوز‌ به‌ موازات‌ بینی‌‌ تا گوشه‌ لبها امتداد یافته‌ و به خط اشک‌‌ معروف‌ است‌ نیز از مشخصات‌ بارز یوز است. چشمان‌ یوز در بالای‌ کاسه‌ سر قرار دارد.‌ طول‌ سر و بدن‌ یوزپلنگ‌ بالغ‌ از ‌112‌ تا ‌137‌ سانتی‌ متر‌ طول‌ دم‌ ‌64‌ تا ‌86‌ سانتی‌ متر و بلندی‌ شانه‌هایش‌ ‌71‌ تا ‌84‌ سانتی‌ متر است‌ و وزن‌ حیوان‌ به‌ ‌34‌ تا ‌54‌ کیلوگرم‌ می‌رسد. جنس‌ نر یوز‌ اندکی‌ بزرگتر از جنس‌ ماده‌ است‌‌.

ویژگی‌ رفتاری‌:

برخورداری‌ از ستون‌ فقرات‌ انعطاف‌ پذیر‌، کبد و قلب‌ بزرگ‌،‌ سوراخ‌ بینی‌ گشاد‌، ظرفیت‌ بالای‌ ریه،‌‌ بدنی‌ عضلانی‌ و باریک‌‌ یوزپلنگ‌ را تیز‌روترین‌ شکارچی‌ جهان‌ ساخته‌ است. آنها قادرند با سرعتی‌ معادل‌ ‌110‌ کیلومتر بر ساعت‌ بدوند.

یوزپلنگ‌ نظم‌ اجتماعی‌ منحصر به‌ فردی‌ دارد. در ایران‌ مطالعاتی‌ درباره یوزپلنگ‌ صورت‌ نگرفته‌ است‌؛‌ اما مطالعات‌ انجام‌ شده‌ در افریقا نشان‌ مییدهد که‌ یوزپلنگ‌ ماده‌ به‌ استثنای‌ زمان‌ مراقبت‌ از توله‌ها به‌ تنهایی‌ زندگی‌ می‌کند و یوزپلنگ‌ نر در مراقبت‌ از بچه‌ها نقشی‌ بر عهده‌ ندارد.

توله‌هابه‌ مدت‌ ‌18‌ ماه‌ در کنار مادرشان‌ می‌مانند و طی‌ این‌ دوره‌ که‌ اهمیت‌ بالایی‌ در زندگی‌ توله‌ها دارد‌ چگونگی‌ شکار و گزیر از گزند شکارچیان‌ دیگر مانند پلنگ‌‌ کفتار و گرگ‌ را می‌آموزند‌ در ‌18‌ ماهگی‌ توله‌ها از مادر جدا می‌شوند‌ از این‌ پس‌ ممکن‌ است‌ توله‌ها با هم‌ شیران‌ خود حتی‌ تا ‌6‌ ماه‌ دیگر به‌ سر برند‌ در دو سالگی‌ هم‌ شیران‌ ماده‌ بقیه‌ را ترک‌ می‌کنند و نرهای‌ جوان‌ با هم‌ می‌مانند‌ در واقع نرها به‌ تنهایی‌ یا همراه‌ برادران‌ خونی‌ خود زندگی‌ می‌کنند اما ماده‌ها به‌ جز زمان‌ بچه‌داری‌‌ تنها زندگی‌ می‌کنند.برخی‌ از این‌ گروه‌ها برای‌ خود حوزه‌ای‌ تعیین‌ می‌کنند تا یوزپلنگ‌ ماده‌ را برای‌ جفت‌گیری‌ جلب‌ کنند‌ این‌ حوزه‌ها اغلب‌ در جاهایی‌ است‌ که‌ در آن‌ طعمه‌ و آب‌ کافی‌ وجود داشته‌ باشد‌ در فصل‌ جفت‌گیری‌ هر نر برای‌ خود قلمروی‌ را انتخاب‌ می‌کند‌. در این‌ فصل‌ نزاع‌های‌ خشنی‌ میان‌ نرهای‌ گروه‌ در دفاع‌ از حد و مرز قلمروشان‌ صورت‌ می‌گیرد‌.یوزپلنگ‌ها معمولا صبح‌ زود یا غروب‌ به‌ شکار می‌روند‌ پس‌ از انتخاب‌ طعمه‌‌ که‌ معمولا حیوانات‌ ضعیف‌تر هستند؛ به‌ صورت‌ غیر محسوس‌ به آنها نزدیک‌ شده‌ و پس‌ از رسیدن‌ به‌ فاصله‌ حدود ‌10‌ تا ‌30‌ متر حمله‌ انفجاری‌ خود را شروع می‌کنند‌ پس‌ از به‌ زمین‌ انداختن‌ طعمه‌ گلوی‌ او را با دندانهایش‌ فشارمی‌دهد تا خفه‌ شود. ‌تعقیب‌ طعمه‌ معمولا ‌20‌ ثانیه‌ و به‌ ندرت‌ بیش‌ از یک‌ دقیقه‌ به‌ طول‌ می‌انجامد و در این‌ زمان‌ بیش‌ از ‌500‌ متر شکارش‌ را دنبال نمی‌کند.‌ قریب‌ به‌ نیمی‌ از تعقیبها موفقیت‌ امیزند‌ گاهی‌ اوقات‌ شکارچیان‌ دیگر نظیر گرگ‌ طعمه‌ او را از چنگش‌ بیرون‌ می‌آ‌ورند‌. یوزپلنگ‌ مانند پلنگ‌ قادر به‌ پنهان‌ کردن‌ طعمه‌اش‌ از دسترس‌ سایر گوشتخواران‌ نیست‌ به‌ همین‌ دلیل‌ بعد از خوردن‌ یک‌ وعده‌ غذا در بیشتر اوقات‌ باقیمانده‌ را از دست‌ می‌دهد‌.

تولید مثل‌:

بلوغی‌ جنسی‌ در حدود ‌20‌ ماهگی‌ رخ‌ می‌دهد.‌ زمان‌ بارداری‌ ‌95‌ روز و تعداد توله‌ها ‌1‌ تا ‌6‌ و معمولا ‌4‌ تا ‌5‌ عدد است.‌‌ توله‌ها در هنگام‌ تولد حدود ‌300‌ گرم‌ وزن‌ و ‌30‌ سانتی‌ متر طول‌ دارند‌. رنگ‌ آنها خاکستری‌ تیره‌ است‌ و موهای‌ بلندی‌ بر پشتشان‌ دارند.‌این‌ موها باعث‌ استتار توله‌ها در میان بوته‌زارهای‌ خشک‌ و پنهان‌ نگاهداشتن‌ آنها از دید شکارچیان‌ دیگر است‌ . بچه‌ها به‌ دلیل‌ جمع شدن‌ ناخنها تا شش‌ ماهگی‌‌ قادرند از درخت‌ بالا بروند‌.

تغذیه‌:

یوزپلنگ‌ در ایران‌ عمدتا از جبیر،‌ آهو،‌ قوچ‌ ، میش‌‌، کل‌ و بز و خرگوش‌ وحشی‌ تغذیه‌ می‌کند‌.

زیستگاه‌های‌ یوزپلنگ‌ و آمار آن‌ در ایران‌:

یوزپلنگ‌ در دشتهای‌ باز و تپه‌ ماهورهای‌ واقع در مناطق‌ استپی‌ و بیابانی‌ و نیمه‌ کویری‌ و زیستگاه‌های‌ باز دیگری‌ که‌ طعمه‌ در آن وجود داشته‌ باشد‌ دیده‌ می‌شود‌. زیستگاه‌‌ عمده‌ یوزپلنگ‌ در ایران‌ دشت‌ کویر است‌ که‌ بخش‌هایی‌ از استان‌ کرمان‌‌، خراسان،‌‌ سمنان‌،‌ یزد،‌ تهران‌ و اصفهان‌ را در بر می‌گیرد‌. اکنون‌ این ناحیه‌ وسیع استپی‌ و بیابانی‌ به‌ آخرین‌ پناهگاه‌ یوز آسیایی‌ مبدل‌ شده‌ است‌‌.

سابق‌ بر این‌ ‌بین‌ سالهای‌ ‌46‌ تا ‌‌57‌ گزارش‌هایی‌ از تهران‌ ‌به‌ خصوص‌ پارک‌ ملی‌ کویر مرکزی‌‌‌ سمنان‌ ‌توران‌‌ خوش‌ ییلاق‌ و مناطق‌ اطراف‌‌‌ خراسان‌ ،‌منطقه‌ میاندشت‌ و اطراف‌ طبس‌‌‌ یزد، ‌منطقه‌ کالمند‌، مناطق‌ اطراف‌ بافق‌‌ مهریز،‌ تفت‌ و شهر یزد‌‌، اصفهان،‌ ‌منطقه‌ موته‌ و کلاه‌ قاضی‌‌‌ فارس‌، ‌پناهگاه‌ حیات‌ وحش‌ بهرام‌ گور‌‌ کرمان‌، ‌منطقه‌ خبر و روچون‌‌‌ مازندان‌ ،‌پارک‌ ملی‌ گلستان،‌‌‌ هرمزگان‌ ‌اطراف‌ حاجی‌ آباد‌ و گزارشهای‌ غیر مکتوبی‌ از سیستان‌ ‌اطراف‌ هامون‌ صابری‌‌ و بلوچستان‌، ‌بمپور‌ و حتی‌ نفت‌ شهر در استان‌ کرمانشاه‌ مبنی‌ بر مشاهده‌ یوز وجود داشته‌ است‌‌.اما این‌ روزها در ‌5‌ منطقه‌ مرکزی‌ کشور که‌ احتمالا ‌80‌ درصد یوزهای‌ آسیایی را در خود دارد‌ مشاهده‌ این‌ گونه‌ گزارش‌ شده‌ است‌‌.

1- پارک‌ ملی‌ کویر مرکزی‌ - ‌افریقای‌ کوچک‌‌ واقع در استان‌ سمنان-‌ جمعیت‌ براورد شده‌ یوزپلنگ‌‌ ‌4‌ ‌تا ‌6‌ قلاده‌

2- پارک‌ ملی‌‌ پناهگاه‌ حیات‌ وحش‌ و ذخیرگاه‌ زیست‌ کره‌ خارتوان‌ واقع در استان‌ سمنان‌ جمعیت‌ براورده‌ شده‌ ‌10‌ تا‌ ‌14‌ قلاده‌

3-  پناهگاه‌ حیات‌ وحش‌ نایبندان‌ طبس‌ واقع در شمال‌ شرق‌ استان‌ یزد .برآورد جمعیت‌ یوزپلنگ‌‌ ‌12‌ تا ‌15‌ قلاده‌.

4-  منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ بافق‌ واقع در استان‌ یزد. جمعیت‌ برآورد شده‌‌ ‌4‌ تا‌ ‌6‌ قلاده‌
5-  منظقه‌ شکار ممنوع‌ دره‌ انجیر واقع در استان‌ یزد . جمعیت‌ برآورده‌ شده‌‌ ‌3‌ تا‌ ‌5‌ قلاده‌.

با این‌ حساب‌ با اینکه‌ آمار یوز آسیایی‌ را در ایران‌ گاهی‌ بین‌ ‌50‌ تا ‌60‌ قلاه‌ و در کل‌‌ کمتر از ‌100‌ قلاده‌ عنوان‌ کرده‌اند.

سام‌ خسروی‌ فرد‌ درهمشهری آنلاین مشاور پروژه‌ بین‌المللی‌ حفاظت‌ از یوز آسیایی‌ ترجیح‌ می‌دهد که‌ این‌ اعداد را حدس‌ کارشناسی‌‌ بنامد تا آمار‌ چرا که‌ معتقد است‌ یوزپلنگ‌ حیوانی‌ به‌ شدت مخفی‌ کار و فراری‌ از انسان‌ است‌ ، به‌ راحتی‌ خود را در طبیعت‌ استتار می‌کند و گستره‌ زیستگاهش‌ بسیار وسیع است.‌‌ همه‌ این‌ عوامل‌ دست‌ به‌ دست‌ هم‌ می‌دهند تا آمارگیری‌ از این‌ گونه‌ کاری‌ بسیار مشکل‌ شود.مهندس‌ هوشنگ‌ ضیائی‌‌ مدیر این‌ پروژه‌ نیز بهترین‌ روش‌ آمارگیری‌ از یوز در ایران‌ را استفاده‌ از دوربین‌ تله‌ای‌ عنوان‌ می‌کند‌ وی‌ می‌گوید: ابتدا گذرگاه‌های‌ یوز را از روی‌ ردپای‌ حیوان‌ مشخص‌ کرده‌‌ سپس‌ دوربینهای‌ تله‌ای‌ را در انجا کار می‌گذاریم‌‌ . خالهای‌ روی‌ بدن‌ یوز مانند اثر انگشت‌ انسان‌‌ منحصر به فرد است؛‌‌ بنابراین‌ از روی‌ عکسها‌ تعداد یوزها را درآن فاصله‌‌ مشخص‌ کرده‌ و با انجام‌ کارهای‌ آماری‌‌ جمعیت‌ یوز آن‌ ناحیه‌ را تخمین می‌زنیم‌‌."

مخاطراتی‌ که‌ یوز آسیایی‌ را تهدید می‌کند:

متخصصان‌ محیط زیست‌ بر این‌ باروند که‌ ریشه‌ نگرانیها از انقراض‌ این‌ گونه‌ نادر در جهان‌‌ به‌ عدم‌ آگاهی‌ مردم‌ درباره‌ این‌ جانور برمی‌گردد.‌ برخی‌ تصور می‌کنند که‌ یوزپلنگ‌ همان‌ پلنگ‌ است‌ و برای‌ حفظ جان‌ خود و دامهایشان‌ به‌ راحتی‌ دست‌ به‌ نابودی‌ این‌ حیوان‌ می‌زنند؛‌ در حالی‌ که‌ یوز برای‌ انسان‌ و دام‌ اهلی‌ خطری‌ ندارد و به‌ آنها حمله‌ نمی‌کند‌ به‌ طور کلی‌ عواملی‌ که‌ بقای‌ یوزپلنگ‌ آسیایی‌ را در ایران‌ تهدید می‌کند می‌توان‌ به‌ دو دسته‌ تهدیدهای‌ زیستگاهی‌ و تهدیدهای‌ غیر زیستگاهی‌ تقسیم‌ کرد‌.

الف‌‌: تهدید زیستگاهی‌ تخریب‌ و بهم‌ ریختگی‌ زیستگاه‌ و ناامن‌ شدن‌ پناهگاه‌های‌ حیات‌ وحش‌‌ ریشه‌ در عوامل‌ گوناگونی‌ دارد‌.توسعه‌ کشاورزی‌ و صنایع‌ اسکان‌ انسانها‌ معدن‌ کاوی‌ و سایر طرحهای‌ زیربنایی‌ در اکثر زیستگاه‌های‌ طبیعی‌ کشور تغییراتی‌ را بوجود آورده‌ است‌‌.

افزایش‌ تعداد دام‌‌ بدون‌ توجه‌ به‌ ظرفیت‌ محیط و فصل‌ مناسب‌‌ در تخریب‌  گیاهان‌ نقش‌ موثری‌ داشته‌ و این‌ به‌ نوبه‌ خود به‌ از بین‌ رفتن‌ سم‌ داران‌ وحشی‌‌ که‌ مهترین‌ طعمه‌ یوزپلنگ‌ هستند منتهی‌ شده‌ است‌‌.

تقریبا تمامی‌ مردم‌ روستایی‌ ساکن‌ در زیستگاه‌ یوزپلنگ‌ آسیایی‌ بز،‌ گوسفند و شتر پرورش‌
می‌دهند‌ این‌ مسئله‌ مدت‌ زیادی‌ که‌ به‌ مانعی‌ در حفاظت‌ از حیات‌ وحش‌ تبدیل‌ شده‌ است‌‌.

سام‌ خسروی‌ فرد‌ مشاور پروژه‌ حفاظت‌ از یوز آسیایی‌ در ایران‌ می‌گوید: " ورود دام‌ به‌ زیستگاه‌ یوز‌ از تهدیدات‌ اصلی‌ زندگی‌ یوزپلنگ‌ است‌‌ علاوه‌ بر این‌ که‌ سگ‌ گله‌ ممکن‌ است‌ به‌ یوز حمله‌ کند‌ چوپانان‌ هم‌ به‌ محض‌ رویارویی‌ با این‌ حیوان‌ با تصور احتمال‌ حمله‌ یوز به‌ دامها‌ حیوان‌ را با تیر یا سنگ‌ می‌زنند.

از سوی‌ دیگر‌ با توجه‌ به‌ اینکه‌ وجود آب‌ در زیستگاه‌ اصلی‌ یوز یک‌ موهبت‌ محسوب‌ می‌شود‌ دام‌ و به خصوص‌ شتر وقتی‌ سر آبشخور یا چشمه‌ می‌آ‌یند‌ آن‌ را اشغال‌ می‌کنند و دیگر نه‌ یوز و نه‌ طعمه‌هایش‌ به‌ آنجا نمی‌روند‌ در نتیجه‌ طعمه‌های‌ یوز یا مهاجرت‌ می‌کنند یا می‌میرند و به‌ دنبال‌آن زندگی‌ یوز هم‌ تحت‌ تاثیر قرار می‌گیرد‌."

از طرف‌ دیگر فرایند تبدیل‌ زمین‌ به‌ بیابان‌ ‌بیابان‌ زایی‌‌‌ بسیاری‌ از مناطقی‌ را که‌ یوزپلنگ‌ درآن زندگی‌ می‌کند از بین‌ برده‌ و مناطق‌ وسیعی‌ را به‌ محیطی‌ تخریب‌ شده‌ که‌ دارای‌ ارزش‌ اقتصادی‌ یا حیات‌ وحشی‌ اندکی‌ هستند، تبدیل‌ کرده‌ است‌‌.

ب:‌‌ تهدیدهای‌ غیر زیستگاهی‌

شکار مستقیم‌ وحوش‌ در ایران‌ با وفور فزاینده‌ سلاح‌ گرم‌ و استفاده‌ از خودرو برای‌ شکار افزایش‌ یافت‌‌ اکثر شکارچیان‌ غیر قانونی‌ از اهمیت‌ یوزپلنگ‌ و طعمه‌های ‌آن در نظام‌ بوم‌ شناختی‌ آگاه‌ نیستند و شکار غیر قانونی‌ در نظر آنها جرمی‌ ناچیز به‌ حساب‌ می‌آ‌ید.

علاوه‌ بر شکار غیرقانونی‌ سالانه‌ حدود یک‌ میلیون‌ مجوز شکار با سهمیه‌ ‌300‌ گلوله‌ به‌ طور رسمی‌ صادر می‌شود.‌ باید به‌ تمامی‌ این‌ تهدیدها‌ بهره‌‌ برداری‌ تجاری‌ از گونه‌های‌ خاص‌ را نیز افزود که‌ به‌ صورت‌ بیرویه‌ ادامه‌ دارد‌. گونه‌هایی‌ چون‌ آهو‌، پلنگ‌،‌ باز‌، هوبره‌‌، کبک،‌‌ مرغابی‌ و تمساح‌ از جمله‌ گونه‌های‌ در خطرانقراض‌اند.‌

با توجه‌ به‌ تعداد اندک‌ یوزپلنگ‌ باقیمانده‌ در مناطق‌‌ و به‌ خاطر این‌ که‌ نسبت‌ ماده‌ به‌ نر این‌ گونه‌ هنوز روشن‌ نیست‌‌ با شکار هر یک‌ گربه‌سان‌ لطمه‌ سنگینی‌ به‌ نظام‌ ژنتیکی‌ این‌ گونه‌ در حال‌ انقراض‌ وارد می‌شود‌.

متاسفانه‌ نظارت‌ بر شکار غیر قانونی‌ دشوار است‌‌ به‌ عنوان‌ مثال‌‌ زیستگاه‌ یوز‌ غنی‌ از کانی‌های‌ مهم‌ صنعتی‌ و تجاری‌ است‌ که‌ توسط وزارت‌ صنایع و معادن‌ بهره‌برداری‌ می‌شود.‌ استخراج‌ معدن‌ به‌ خودی‌ خود تهدیدی‌ محسوب‌ نمی‌شود‌ اما جاده‌ سازی‌‌ مناطق‌ مذکور را برای‌ همگان‌‌ از جمله‌ شکارچیان‌ غیر قانونی‌‌ قابل‌ دسترس‌ می‌کند‌.

به‌ این‌ تهدیدات‌ بیافزایید تهدیدی‌ از سوی‌ سایر حیوانات‌ شکارچی‌ مانند پلنگ‌،‌ کفتار و گرگ‌ و همچنین‌ سگهای‌ گله‌ را که‌ متوجه‌ جان‌ یوزپلنگ‌ است‌‌ به عنوان‌ نمونه‌ از دو یوزپلنگ‌ شناسایی‌ شده‌ توسط تیم‌ حفاظت‌ از یوز آسیایی‌ در ایران‌ که‌ گردنبند ردیاب‌ روی‌ آنها نصب‌ شده‌ بود‌ چندی‌ پیش‌ یکی‌ از آنها به‌ علت‌ کمبود شکار در قلمرو خود به‌ ارتفاعات‌ بالاتر که‌ قلمرو پلنگ‌ محسوب‌ می‌شود‌ رفته‌ بود که‌ توسط یک‌ پلنگ‌ مورد حمله‌ واقع شده‌ و از دست‌ رفت‌‌.

تلاش‌ها و طرح‌ حفاظت‌ از یوزپلنگ‌ آسیایی‌ در ایران‌

طرح‌ حفاظت‌ از یوزپلنگ‌ آسیایی‌ پروژه‌ای‌ است‌ که‌ با مشارکت‌ سازمانهای‌ ملی‌ و بینالمللی‌ از شهریور ‌1380‌ به‌ اجرا در آمده‌ است‌‌ هدف‌ از این‌ طرح‌ حفاظت‌ از یوزپلنگ‌ آسیایی‌ و به‌ دنبال‌آن مجموعه‌ حیات‌ وحش‌ کمیاب‌ و در معرض انقراض‌ و حفظ زیستگاه‌ طبیعی‌ آنها در ایران‌ است‌‌. از طرفی‌ مهندس‌ فرهادینیا‌ مدیر عامل‌ انجمن‌ یوزپلنگ‌ ایرانی‌ معتقد است‌‌: تلاشهای‌ موثری‌ اخیرا برای‌ حفظ این‌ جانور ارزشمند شروع‌ شده‌ که‌ نتایج‌ قابل‌ توجه‌ و چشمگیری‌ نیز به‌ دنبال‌ داشته‌ است‌ و امروز می‌توان‌ به‌ یقین‌ اظهار نمود که‌ جمعیت‌ یوزپلنگ‌ ایران‌ در مقایسه‌ با چند سال‌ گذشته‌ افزایش‌یافته‌ است‌‌ در حال‌ حاضر تمامی‌ علاقمندان‌ به‌ یوزپلنگ‌ ایران‌ برآن شده‌اند روز نهم‌ شهریور را که‌ روز نجات‌ ماریتاست‌ به‌ عنوان‌ روز ملی‌ حفاظت‌ از یوزپلنگ‌ آسیایی‌‌ در نظر بگیرند و یوزپلنگ‌ ایران‌ را به‌ همه‌ مردم‌ جهان‌ به‌ عنوان‌ سمبل‌ و میراث‌ طبیعی‌ ایرانیان‌ معرفی‌ کنند‌. [سرنوشت یوز آسیایی در دستایرانیان در اهمیت‌ حفظ نسل‌ یوزپلنگ‌ آسیایی‌ همین‌ بس‌ که‌ چند سال‌ است‌ که‌ هند چشم‌ طمع به‌ یوزهای‌ ایران‌ دوخته‌‌ حتی‌ حاضر شده‌ که‌ ‌17‌ جفت‌ از گونه‌های‌ جانوری‌ موجود در هندوستان‌ را به‌ ایران‌ بدهد و در قبال‌ آن یک‌ جفت‌ یوز بگیرد تا با استفاده‌ از فناوریهای‌ جدید علم‌ ژنتیک‌ اقدام‌ به‌ تکثیرشان‌ کند‌.

راهکارهای‌ رسانه‌‌ای‌

1-با توجه‌ به‌ این‌ که‌ حفاظت‌ از گونه‌‌های‌ مختلف‌ و به ویژه‌ در حال‌ انقراض‌ حیات‌ وحش‌ از قبیل‌ یوزپلنگ‌ آسیایی‌‌ یک‌ امر ملی‌ و نیازمند مشارکت‌ و همکاری‌ همگانی است. ‌ لذا رسانه‌ ملی‌ با توجه‌ به‌ گستره‌ وسیع مخاطبان‌ می‌‌تواند نقش‌ مهمی‌ را در آگاهی‌ بخشی‌ به‌ مردم‌ درباره‌ اهمیت‌ حفظ این‌ گونه‌ نادر و ارزشمند ایفا کند‌.

2- ‌ تهیه‌ گزارش‌ های‌ خبری‌ و گزارش‌‌های‌ ویژه‌ از فعالیت‌های‌ انجام‌ شده‌ و در حال‌ انجام‌ برای‌ حفظ یوزپلنگ‌ آسیایی‌ توسط دستگاهها متخصصان‌ امر و همچنین‌ گروه‌ های‌ دانشجویی‌ فعال‌ در امر حفاظت‌ از محیط زیست‌ علاوه‌ بر ایجاد پشتگرمی‌ برای‌ این‌ افراد باعث‌ جلب‌ حمایت‌‌های‌ دولتی‌ و مردمی‌ در زمینه‌ این‌ مهم‌ خواهد شد‌.

3- شناساندن‌ گونه‌های‌ منحصر به فرد جانوری‌ ایران‌ به‌ افکار عمومی‌ داخل‌ و خارج‌ باعث‌ رونق‌ بوم‌ گردی‌ ‌اکوتوریسم‌‌ ایران‌ شده‌ و دقت‌ بیشتر مسولان‌ امر در حراست‌ از محیط زیست‌ پرجاذبه‌ ایران‌ را به‌ دنبال‌ خواهد داشت‌‌.

4- آموزش‌ روش‌های‌ درست‌ و قانونی‌ بهره‌ برداری‌ از محیط زیست‌ و گردشگری‌ یکی‌ از نیازهای‌ کشور در حال‌ پیشرفت‌ و توسعه‌ای‌ مانند ایران‌ است‌‌.

سریعترین دونده ایران با لوگوی یوزپلنگ ایرانی در مسابقات دوومیدانی داخل سالن جهان می دود.

حسن تفتیان  گفت : چندی پیش از سوی انجمن حمایت از یوزپلنگ ایرانی به عنوان سفیر انتخاب شدم و زمانی که قرار شد ملی‌پوشان فوتبال با لباس هایی که آرم یوزپلنگ ایرانی بر روی حک شده در جام جهانی شرکت کنند، از سوی انجمن به من پیشنهاد شد که در مسابقات جهانی داخل سالن با لوگوی یوزپلنگ ایرانی مسابقه دهم که این موضوع را پذیرفتم.

تفتیان با بیان این که یوزپلنگ ایرانی نماد طبیعت ایران است، افزود:‌ در فلات آسیا تنها یوزپلنگی که توانست به حیات خود ادامه دهد، یوزپلنگ ایرانی بود که نشانه ای از مقاومت و سرسختی است که در فرهنگ ایرانی هم یک فرهنگ مقاومت است که می خواهم این فرهنگ را به جهانیان نشان دهم. همچنین گامی هم برای حفظ و بقای یوزپلنگ ایرانی بردارم.

این ملی پوش دوومیدانی ایران با تاکید بر این که باید به یوزپلنگ ایرانی توجه ویژه‌ای شود، افزودِ: حالا که این یوزپلنگ در خطر انقراض قرار دارد و شاهد نامهربانی هایی با آن هستیم ، امیدوارم توجه و پرداختن به اهمیت زندگی یوزپلنگ ایرانی گامی مثبت برای ادامه حیات و پایان خطر انقراض آن باشد.

مسابقات دوومیدانی داخل سالن جهان 16 اسفند در لهستان برگزار می شود.

موضوعات مرتبط: اخبار
برچسب‌ها: حسن تفتیان , مسابقات دوومیدانی داخل سالن جهان , لهستان

یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی (نام علمی: Acinonyx jubatus venaticus) یک زیرگونهٔ به‌شدّت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است که اکنون تنها چند ده قلاده از آن در ایران یافت می‌شود.
این جانور در مناطق بیابانی در سطح منطقه زندگی می‌کرد و سال‌هاست که نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد. نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که بین ۷۰ تا ۱۰۰ یوز پلنگ در چهار منطقه خوارتوران در شهرستان شاهرود، نای‌بندان در طبس و دره‌انجیر در بافق وجود داشته باشد. شهرستان‌های زرند، نائین و جاجرم نیز نقاط دیگری است که احتمال حضور یوز در آنان می‌رود. این تخمین نتیجه نقشه برداری زمینی است که توسط بیش از ۱۲۰۰۰ دوربین دید در شب که در مکانهای مختلف کار گذاشته شده بود.[۱] همچنین در خرداد ماه سال ۱۳۹۱ در منطقه حفاظت شده درونه شهرستان بردسکن یک قلاده یوزپلنگ آسیایی مشاهده و تصویربرداری شد.[۲][۳]


زیستگاه

در حدود ۲۰۰۰ سال پیش یوزها در اکثر نقاط آسیا حضور داشتند اما الان منحصر به نواحی دور افتاده‌ای در بیابان‌های ایران شده‌اند. یوزها در سرزمینهای باز و علفزارها، دشتهای کوچک، مناطق نیمه بیابانی و سایر مناطقی که می‌توان در آن شکار یافت زندگی می‌کنند. یوز پلنگها را در ایران می‌توان در مناطق کویری پیدا کرد که شامل قسمتهایی از استان‌های کرمان، خراسان، سمنان، یزد و تهران و مرکزی می‌شود. همچنین احتمالاً یوزپلنگ‌ها در مناطق خشک بلوچستان پاکستان که هنوز شکار یافت می‌شود وجود دارند. زیستگاه‌های یوز در ایران به علت پیشروی بیابان‌ها و تبدیل شدن بخشی از زمینهای زیستگاه به زمینهای کشاورزی و مسکونی شدن بخشی دیگر و همچنین از بین رفتن مراتع توسط دامهای اهلی و در نتیجه کاهش تعداد آهو و گوزن که از منابع غذایی یوزها هستند کاهش یافته‌است.
یوز ماده مانند یوز نر محدوده خاصی را تصرف نمی‌کند و این به آن علت است که ماده‌ها در میان زیستگاههای مختلف در حرکت می‌باشند و این اهمیت حفظ زیستگاهها را گوشزد می‌کند. در ایران یوزها پیشتر در کویرها بودند اما به خاطر اینکه در بیابان توسط شکارچیان بسیار راحت شکار می‌شدند به مناطق مرتفع تر و نیمه کوهستانی پناه بردند و اکنون بیشتر در این نواحی و درهای خشک میان کوهها دیده می‌شوند.



تغذیه

یوزها، غزالها و گوزنهای کوچک را شکار می‌کنند. در ایران بیشتر شکارشان آهو و جبیر و قوچ و میش ٬بز و کل و حتی خیلی وقتها خرگوش و دیگران حیوانات از قبیل حتی روباهها و شغال را شکار می‌کنند کلاً هر حیوانی را در بیابان بیابند می‌توانند شکار کنند. دیده شده که یوز پلنگ بز و گوسفند را نیز شکار کرده‌است اما به ندرت پیش می‌آید که به حیوانات اهلی حمله کند و معروف نیست که به انسانها نیز حمله کرده باشد. یوز پلنگها در ایران به فلات مرکزی محدود شده‌اند. مهمترین علتی که باعث کاهش شکارهای اصلی این حیوان از قبیل قوچ و میش شده از بین رفتن چراگاهها به علت چرا بیش از اندازه حیوانات اهلی می‌باشد. همچنین از دیگر علل تهدید کننده جمعیت این حیوان در ایان استخراج معادن در زیستگاههای این جانور است.
روش شکار کردن یوزها به این صورت است که ابتدا با احتیاط به طعمه نزدیک می‌شوند و یک فاصله ۱۰۰ تا ۲۰۰ متری را با آن حفظ می‌کنند٬و پشت ناهمواری‌های زمین ٬بوته‌ها یا دیگر پوششها خود را پنهان می‌کنند و ناگهان حمله می‌کنند. سرعت یوز در مسافت کوتاه بسیار قابل توجه‌است و از هر شکار یا حتی حیوان شکارچی سیعتر است. حتی یوز از یک سگ شکاری و یک کانگورو بسیار سریعتر است. اما این سرعت را نمی‌تواند در مسافت طولانی حفظ کند. یک سگ شکاری نمی‌تواند از یک گوزن هندی سبقت بگیرد اما ژنرال مک آلیستر دیده‌است که یک یوز یک گوزن نر سیاه را در حالی که از فاصله ۳۶۰ متری به سمتش دویده شکار کرده‌است.
اما در ایران چون یوزها طعمه‌هایشان بیشتر در مناطق نیمه کوهستانی زندگی می‌کنند دیگر به این صورت شکار نمی‌کنند بلکه در آبشخورها کمین کرده تا از غفلت طعمه استفاده کنند. در ایران به علاوه حیوانات بومی که شکار یوز می‌شوند دیده شده در شمال کشور حتی از گیاهان مانند انجیر وحشی نیز تغذیه کرده‌اند.
 
موضوعات مرتبط: هفتم، جغرافی

یوزملی

پلنگ

بانام ماه هشتم آغازمیکنیم

با سلام.به دنیای لوکس بلاگ و وبلاگ جدید خود خوش آمدید.هم اکنون میتوانید از امکانات شگفت انگیز لوکس بلاگ استفاده نمایید و مطالب خود را ارسال نمایید.شما میتوانید قالب و محیط وبلاگ خود را از مدیریت وبلاگ تغییر دهید.با فعالیت در لوکس بلاگ هر روز منتظر مسابقات مختلف و جوایز ویژه باشید.
در صورت نیاز به راهنمایی و پشتیبانی از قسمت مدیریت با ما در ارتباط باشید.برای حفظ زیبابی وبلاگ خود میتوانید این پیام را حذف نمایید.امیدواریم لحظات خوبی را در لوکس بلاگ سپری نمایید...